Sztolnia Czarnego Pstrąga

Sztolnia Czarnego Pstrąga, wraz Zabytkową Kopalnią Srebra, od 2017 roku znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. To 600 – metrowy fragment Głębokiej Sztolni „Fryderyk”, najdłuższej w rejonie Tarnowskich Gór sztolni odwadniającej (czyli odprowadzającej wodę z kopalni na powierzchnię) należącej do Kopalni Srebra. Sztolnię zaczęto drążyć w roku 1821 w postępie 3 – 4 metrów na tydzień. Do użytku oddano ją w 1834 roku w 50 rocznicę powstania kopalni. Sztolnię można zwiedzać od 1957 roku. Jest ona jedną z atrakcji Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, uznana też została za pomnik przyrody.
Turystom oferowany jest najstarszy w Polsce przepływ łodziami fragmentem XIX – wiecznej Sztolni. Do zwiedzania udostępniony jest jej 600 – metrowy odcinek pomiędzy szybami Ewa i Sylwester. To najdłuższa tego typu atrakcja w Polsce. Zwiedzanie z przewodnikiem zaczyna się od jednego z szybów na terenie urokliwego parku w Reptach. Do podziemi turyści dostają się przez klatkę schodową. W zależności od szybu należy pokonać 20 lub 30 metrów. Po kilku minutach zwiedzający docierają do przystani dla łodzi i chodnikiem odwadniającym tarnogórskie podziemia, a wykutym w skale dolomitowej, wyruszają w niezwykły rejs. Przewodnik, pchając łodzie, przeprawia turystów od jednego do drugiego szybu, a jednocześnie opowiada o historii tarnogórskich kopalni, niezwykłych maszynach parowych, legendarnych gwarkach, a także o skarbniku i czarnych pstrągach. Płynąc, obserwować można ociosy skał, na których widoczne są pionowe rowki, czyli ślady otworów strzałowych. Do budowy obiektu wykorzystywano bowiem czarny proch. Światło lamp karbidowych zamocowanych na dziobie każdej z łodzi tworzy nastrój tajemniczości. Sunąc po krystalicznie czystej wodzie, wypełnione turystami łodzie przepływają przez cztery murowane bramy: Pamięci, Odważnych, Szczęśliwych i Leniwych. Każda z nich skrywa tajemnice związane z budową tego arcydzieła podziemnej hydrotechniki. W migotliwym świetle dostrzec można pływające pstrągi, których barwa wydaje się czarna. Stąd tez przyjęła się funkcjonująca do dziś nazwa. Na skutek zmiennego profilu terenu, sztolnia usytuowana jest na poziomie 20 – 30 metrów. Jej szerokość waha się od 1,2 do 2,5 metrów, wysokość dochodzi do 4 metrów, a głębokość wody wynosi od 0,7 do 1 metra. Temperatura powietrza wynosi 10 stopni Celsjusza, zaś temperatura wody – 6.
Przy zabytkowej Kopalni Srebra od 1976 roku znajduje się bardzo ciekawy Skansen Maszyn Parowych, w którym zobaczyć można zabytki myśli technicznej. Większość z kilkudziesięciu prezentowanych eksponatów służyła niegdyś do transportu, m.in. w lokalnym górnictwie. Maszyny pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Całość została wpisana na Listę UNESCO. W Tarnowskich Górach uruchomiono pierwszą na Górnym Śląsku maszynę parową. Rozpoczęła ona pracę w 1788 roku. Jednym z ciekawszych obiektów Skansenu jest ogromna maszyna parowa z 1907 roku, która odwadniała podziemne korytarze. Jest też kocioł parowy, zespół prądotwórczy parowy i inne relikty minionej epoki.
………………………………………………………………………………………….
opracowano na podstawie: sztolniapstraga.pl, polskieszlaki.pl, kopalniasrebra.pl